Uitgeverij Parthenon Almere

China, vriend of vijand?

Meine Pieter van Dijk

China in Change Series 4

De succesvolle economie van China oogst bewondering over de hele wereld, maar die positieve kijk kantelt.

Het Corona virus toont de zwakke plekken van het Chinese politieke en economische systeem. De publieke overheid hield de uitbraak geheim tot president Xi zelf sprak. Xi had het druk met de handelsoorlog, Hongkong en Taiwan. Zijn medewerkers durfden kennelijk geen slecht nieuws door te geven. Het regime nam verregaande maatregelen met grote gevolgen voor de eigen bevolking en de wereldeconomie: 50 miljoen mensen mogen niet meer reizen, de export hapert en op sociale media wordt kritiek op de overheid meteen verwijderd.

Met 'soft power' vergroot het enorme land zijn macht: het investeert in de Nieuwe Zijderoute en verstrekt leningen in vooral Oost-Europa en Afrika. Worden de leningen niet afgelost, dan verliezen de ontvangende landen hun zeggenschap over de door China aangelegde infrastructuur. Tegelijk versterkt China haar greep op de direct omliggende landen. Het claimt de soevereiniteit over de Chinese Zuidzee en haalt zich de woede van deze landen op de hals.

Binnen China krijgen burgers te maken met een dramatisch verslechterend milieu. Er is verzet, ook vanwege achterstelling en armoede, maar de staat houdt dit in toom met overal aanwezige camera's, gezichtherkenningssoftware en een sociaal kredietsysteem.

China wil graag een goede pers op het wereldtoneel en plaatst grote advertenties vol verzoenende woorden in westerse kranten. In de Corona crisis kiest het de vlucht naar voren. Het stuurt teams met medische specialisten naar andere landen om te helpen met het indammen van het virus. Maar is China nu een vriend of een vijand?
_________________________________

Meine Pieter van Dijk (1949) is econoom. Sinds 1996 doet hij onderzoek en geeft hij onderwijs in China. Het onderzoek betreft de concurrentiekracht van Chinese steden, milieu- problemen, de rol van innovatie in het Chinese succes en de gevolgen van klimaatsverandering. Hij was werkzaam als hoogleraar Urban Management bij de Erasmus Universiteit Rotterdam en als hoogleraar Water Services Management bij UNESCO-IHE in Delft. Thans is hij hoogleraar Entrepreneurship aan de Maastricht School of Management en visiting professor bij de Beijing University of Civil Engineering and Architecture.